BTC – Bitcoin là gì? Tất tần tật mọi thứ về Bitcoin

Bitcoin hay BTC là một loại tiền tệ kỹ thuật số được phát hành dưới dạng phần mềm mã nguồn mở và phát minh bởi Satoshi Nakamoto. Đây cũng chính là đồng tiền điện tử đầu tiên trên thế giới, đặt nền móng cho sự phát triển của thị trường crypto.

Bitcoin được biết đến là loại tiền tệ kỹ thuật số đầu tiên. Kể từ lần đầu tiên được phát hành năm 2009, Bitcoin hay BTC đã tăng trưởng từ con 0 USD lên đến mức cao nhất từng ghi nhận là 69,000 USD (theo sàn Binance). Bitcoin không chỉ là khởi nguồn của Blockchain mà còn mở ra cơ hội đầu tư cho nhiều người trong thị trường Cryptocurrency.

Bitcoin là gì?

Khái niệm về Bitcoin

Bitcoin là một loại tiền tệ kỹ thuật số được phát hành dưới dạng phần mềm mã nguồn mở và phát minh bởi Satoshi Nakamoto. Đây cũng chính là đồng tiền điện tử đầu tiên trên thế giới, đặt nền móng cho sự phát triển của thị trường crypto.

Bitcoin sử dụng mạng ngang hàng (peer-to-peer), giúp người gửi giao dịch trực tiếp với người nhận mà không cần thông qua bên trung gian nào. Từ đó, loại bỏ đi các khoản phí không cần thiết và giúp mỗi giao dịch có phí rẻ hơn nhiều so với dịch vụ chuyển tiền quốc tế.

Có bao nhiêu Bitcoin trên thế giới?

Tổng số Bitcoin đã được tạo ra là 21,000,000 đồng BTC. Sẽ không có một ai thay đổi được con số này kể cả người sáng lập là Satoshi Nakamoto.

Tính đến tháng 1/2023, đã có 19.2 triệu BTC được khai thác và chỉ còn 1 triệu BTC chưa được đào.  Tuy nhiên, con số Bitcoin thực tế được lưu hành trên thị trường sẽ nhỏ hơn 19 triệu do một số nguyên nhân khác nhau, ví dụ như số Bitcoin đó đã được nhà đầu tư mua và trữ ở ví riêng hoặc bị mất vì quên Private key.

Đơn vị tính của Bitcoin (BTC)

Thông thường, chúng ta gọi tiền tệ của Mỹ là Dollar Mỹ, kí hiệu là $. Tuy nhiên, Mỹ còn có một đơn vị tiền tệ khác là Cent. Mỗi Dollar sẽ bằng 100 Cent. Tương tự như vậy, Bitcoin không chỉ có đơn vị lớn nhất là Bitcoin (BTC) mà còn có đơn vị chia nhỏ hơn là Satoshi (hay sts) – lấy theo tên nhà sáng lập Bitcoin.

Với tỷ lệ 1 BTC = 100,000,000 Satoshi, tức một đơn vị Satoshi = 0.00000001 BTC.

Lịch sử phát triển của Bitcoin (BTC)

Theo Wikipedia: “Bitcoin bắt đầu được Satoshi thiết kế từ 2007 khi ông tin rằng có thể thiết kế được một hệ thống giao dịch mà các thành viên không cần tin tưởng nhau. Tên miền bitcoin.org được đăng ký vào ngày 18 tháng 8 năm 2008.

Bitcoin lần đầu được nhắc đến vào ngày 31 tháng 10 năm 2008 trong bản cáo bạch về giao thức thanh toán ngang hàng của nhân vật ẩn danh Satoshi Nakamoto. Nó bắt đầu được đưa vào sử dụng từ ngày 3 tháng 1 năm 2009 với khối Bitcoin nguyên thủy được ra đời (genesis block).

Giao dịch Bitcoin đầu tiên được thực hiện khi Satoshi Nakamoto gửi 10 bitcoin cho nhà mật mã học Hal Finney vào ngày 12 tháng 1 năm 2009, ngay khi phần mềm Bitcoin được phát hành lần đầu.

Giao dịch này đánh dấu sự ra đời của Bitcoin, đồng tiền điện tử đầu tiên trên thế giới mà không chịu sự kiểm soát của chính phủ hay ngân hàng trung ương.

Thế nhưng cho đến nay, danh tính về Satoshi Nakamoto vẫn là một dấu hỏi lớn, cuộc điều tra về nhân vật này đã lôi kéo cộng đồng công nghệ, chuyên gia lập trình và thậm chí phóng viên các tờ báo lớn ở Mỹ nhập cuộc.

Cột mốc nổi bật

• 2007: Nakamoto Satoshi bắt đầu lầm việc dựa trên ý tưởng
• 8/2008: Bitcoin.org được đăng ký – Đây từng là forum của toàn bộ thị trường Crypto cho cộng đồng thảo luận không chỉ về Crypto mà có cả các dự án khác – Tương tự Twitter ngày nay.
• 10/2008: Bitcoin Whitepaper được công bố
• 12/2009: Giao dịch Bitcoin đầu tiên được thực hiện ở block #170
• 5/2010: Giao dịch thực tế đầu tiên được thực hiện, đổi 10,000 BTC lấy pizza. Từ đó thị trường Crypto có Pizza day để kỷ niệm chiếc pizza “siêu đắt đỏ”!
• 7/2010: Mt. Gox được thành lập, đây từng là sàn giao dịch lớn nhất thời bấy giờ, giúp việc mua bán BTC trở nên dễ dàng hơn. Tuy nhiên, sàn Mt. Gox bị hack đã gây rúng động thị trường.
• 2011: Blockchain.com được thành lập, đây là Blockchain explorer và ví Bitcoin hàng đầu tại thời điểm đó.
• 3/2011: Bitcoin lần đầu tiên đạt giá 1 USD.
• 6/2012: Coinbase – ban đầu họ phát triển ví Bitcoin, sau này thì mở rộng sang sàn và trở thành sàn Cryptocurrency đầu tiên IPO trên sàn chứng khoán Mỹ.
• 5/2013: Bitcoin ATM đầu tiên được ra mắt tại San Diego (Mỹ). Hiện nay Bitcoin ATM đã có mặt ở rất nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam.
• 12/2013: Bitcoin lần đầu tiên đạt giá 1,000 USD, vốn hoá 13 tỷ USD.
• 8/2017: Bitcoin fork thành 2 chain là Bitcoin (BTC) và Bitcoin Cash (BCH).
• 9/2017: JP Morgan gọi Bitcoin có thể là lừa đảo nhưng sau này họ là bên phát hành các sản phẩm liên quan đến Bitcoin.
• 12/2017: Bitcoin chạm đỉnh 19,400 USD, vốn hoá 320 tỷ USD.
• 3/2021: Tesla thông báo mua Bitcoin và cho phép mua xe bằng Bitcoin.
• 6/2021: El Salvador là quốc gia đầu tiên chấp nhận Bitcoin làm phương tiện thanh toán.
• 10/2021: Bitcoin chạm đỉnh 67,000 USD, vốn hoá 1,260 tỷ USD.
• 11/2021: Bitcoin đã cập nhật thành công bản soft fork Taproot.

Mặc dù Bitcoin không được ứng dụng quá nhiều so với các đồng coin khác trong thị trường DeFi. Nhưng với vai trò là anh cả, Bitcoin vẫn có vốn hoá lớn nhất thị trường và ngày càng được nhiều tài phiệt, nhà nước, tổ chức tài chính chấp thuận.

Bitcoin có hợp pháp không?

Bitcoin thường xuyên bị xem là lừa đảo và chưa nhận được sự ủng hộ của các chính phủ vì nhiều lý do. Dưới đây là một số lý do phổ biến:

• Lý do 1: Bitcoin được gọi là tiền ảo.

Chính từ “ảo” này đã khiến Bitcoin bị định kiến là tài sản ảo, không thể cầm nắm, không thể xác định. Do đó, Bitcoin không nhận được sự tin tưởng như Vàng. Hơn nữa, trong thị trường tài chính đã có rất nhiều vụ lừa đảo đã diễn ra với khái niệm “coin”, ví dụ Onecoin với vụ lừa đảo 4 tỷ USD. Vì thế mà các đồng “tiền ảo” cùng với “coin” được xem là lừa đảo.

Thực tế thì Bitcoin và các Cryptocurrency khác không nên được gọi là tiền ảo. Đây là thuật ngữ đã không còn chính xác. Thay vào đó Bitcoin nên được gọi là tiền mã hoá hoặc tiền điện tử thì sẽ chính xác hơn.

• Lý do 2: Bitcoin là tài sản liên quan đến nhiều hoạt động bất hợp pháp.

Vì tính phi tập trung (không thể ngăn chặn bởi chính phủ), tính minh bạch (có thể theo dõi) và tính ẩn danh (không cần KYC), Bitcoin được xem là tiền tệ yêu thích của giới tội phạm để sử dụng. Thực tế rằng đã có rất nhiều thương vụ rửa tiền hoặc chuyển tiền xuyên biên giới bằng Bitcoin. Vì vậy hình ảnh Bitcoin thường bị gắn liền với các hoạt động bất hợp pháp một cách không đáng có.

• Lý do 3: Chưa có khung pháp lý rõ ràng.

Đây là một trong những cản trở lớn nhất khiến Bitcoin và các Cryptocurrency khác chưa thể sử dụng rộng rãi trong đời sống. Kể từ năm 2017 đến nay, Cryptocurrency bao gồm Bitcoin đã phát triển như vũ bão. Tuy nhiên, rất ít quốc gia có khung pháp lý rõ ràng. Hiện tại, Mỹ là quốc gia có khung pháp lý rõ ràng nhất với nhiều công ty lớn như Coinbase, ConsenSys,… Nhưng cho đến nay, thị trường vẫn còn nhiều vụ tranh cãi về việc coin/token đó có phải là chứng khoán và có vi phạm pháp luật hay không?

Chưa kể chính phủ của các quốc gia vẫn chưa có biện pháp để tính thuế hoặc kiểm soát dòng tiền ra vào của thị trường. Vì vậy, Bitcoin vẫn chưa được chấp nhận và chưa được xem là hợp pháp ở một số quốc gia.

Tuy nhiên, qua khoảng thời gian dài tồn tại, giá trị thì tăng trưởng, Bitcoin đã chứng minh cho mọi người thấy đây không phải là lừa đảo. Bitcoin còn được xem là Vàng kỹ thuật số vì chúng có thể lưu trữ giá trị và có số lượng giới hạn.

Pháp lý đối với Cryptocurreny nói chung trên toàn thế giới chia thành 4 trường phái đối với 246 quốc gia:

• Hợp pháp và Trung lập (Xanh và Cam): 99 Quốc gia

Các quốc gia hợp pháp là các quốc gia màu xanh lá, ví dụ như Canada, Mỹ, Brazil, Pháp,… Đây là các quốc gia cho phép mua bán, trữ và thậm chí là thanh toán bằng Bitcoin. Quốc gia có tính mở nhất với Bitcoin tính đến thời điểm hiện tại là El Salvador khi tổng thống của họ đã chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin và sử dụng ngân khố quốc gia để mua Bitcoin.

Các quốc gia trung lập là màu cam, ví dụ Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia,… Đây là các quốc gia cho phép mua bán và trữ. Tuy nhiên, người dân không được sử dụng Bitcoin để thanh toán hàng hoá/dịch vụ.

• Hạn chế (Hồng nhạt) & Bất hợp pháp (Hồng đậm): 17 quốc gia

Một số quốc gia sẽ xem Bitcoin là bất hợp pháp hoặc hạn chế ví dụ như Nga, Trung Quốc,… Họ sẽ cấm các hoạt động liên quan đến Bitcoin và Cryptocurrency. Trung Quốc là quốc gia đã cấm hoạt động đào bitcoin cũng như đặt khung pháp lý gắt gao lên nhiều sàn giao dịch trong nước. Tuy nhiên, điều này không khiến người dân của họ từ bỏ Crypto. Thực tế rằng mặc dù bị cấm, Trung Quốc vẫn là một trong số các quốc gia có sức mạnh đào Bitcoin lớn nhất thế giới.

• Không có thông tin (Xám): 130 quốc gia

Cuối cùng là các quốc gia chưa công bố thông tin. Thông thường họ sẽ chờ các quốc gia có nền kinh tế tài chính mạnh hơn sau đó tham khảo khung pháp lý và áp dụng trong tương lai.

Bitcoin hoạt động như thế nào?

Công nghệ Blockchain

Blockchain (Chuỗi khối) là một cuốn sổ cái điện tử được phân phối trên nhiều máy tính khác nhau (tính phi tập trung), lưu trữ mọi thông tin giao dịch và đảm bảo các thông tin đó không thể bị thay đổi dưới bất kỳ hình thức nào (tính minh bạch).

Mọi thông tin được lưu trên cuốn sổ cái đó sẽ được xác nhận bởi hàng loạt máy tính được kết nối trong một mạng lưới chung. Sẽ không một cỗ máy nào có khả năng thay đổi, viết đè lên hay xóa dữ liệu trong cuốn sổ cái đó. Như vậy, Blockchain được thiết kế để chống lại sự thay đổi dữ liệu.

Thông tin trong Blockchain không thể bị thay đổi mà chỉ được bổ sung thêm khi có sự đồng thuận của tất cả các nút trong hệ thống. Hệ thống này được bảo toàn ngay cả khi một phần trong hệ thống gặp vấn đề.

Chưa hết, Blockchain có khả năng truyền tải dữ liệu mà không đòi hỏi trung gian để xác nhận thông tin.

Xem thêm: Công nghệ blockchain là gì?

Đối với blockchain của Bitcoin, chúng phi tập trung vì các cá nhân tham gia xác thực mạng lưới (Còn gọi là các thợ đào) là các cá nhân riêng biệt, không bị kiểm soát bởi người khác và có quyền hành ngang nhau.

Tuy nhiên, đối với blockchain dành cho doanh nghiệp, chúng có thể không phi tập trung vì các cá nhân trong doanh nghiệp sẽ có quyền lực khác nhau. Công nghệ blockchain có thể được sử dụng để tránh vấn đề làm giả thông tin nhưng có thể bị kiểm soát bởi một nhóm điều hành.

Công nghệ Sổ cái phân tán (DLT)

Công nghệ sổ cái phân tán (Distributed Ledger Technology – DLT) là một tập hợp các cơ sở dữ liệu mà không được lưu trữ hay xác nhận bởi bất kỳ một bộ máy trung ương nào hết.

Về nguyên tắc, họ vẫn có thể độc quyết cơ cấu, mục đích và quá trình vận hành mạng lưới sử dụng dịch vụ của họ. Sổ cái phân tán có được xem như là bước đầu tiên để tiến lên Blockchain.

Tuy nhiên, nó không được tạo nên bởi một chuỗi các block mà chiếc sổ cái sẽ được lưu trữ trên nhiều server khác nhau. Tiếp đó sẽ liên lạc lẫn nhau để đảm bảo duy trì dữ liệu giao dịch mới nhất và cập nhật chính xác nhất.

Như vậy, các bạn có thể hiểu Blockchain là một ứng dụng thực tiễn của Công nghệ sổ cái phân tán. Tuy nhiên, không phải blockchain nào trên thị trường cũng phi tập trung như Bitcoin, gọi là các public blockchain. Một số blockchain không yêu cầu sổ cái phân tán như blockchain của doanh nghiệp là ví dụ, gọi là private blockchain.

Proof of Work

Để các giao dịch trên Bitcoin có thể xác thực, ngoài việc phải có các miner (thợ đào) thì chính mạng lưới Bitcoin cũng phải có cơ chế đồng thuận để các miner tuân theo. Đối với Bitcoin thì sử dụng cơ chế Proof of Work, Ethereum sau The Merge thì dùng Proof of Stake,…

Proof of Work (PoW – Bằng chứng công việc) là cơ chế đồng thuận đầu tiên được tạo ra trên Blockchain và được Satoshi Nakamoto áp dụng cho Bitcoin đến ngày này.

Proof of Work yêu cầu các thợ đào phải đầu tư phần cứng để có thể tham gia cạnh tranh xác thực các giao dịch, sau đó đưa giao dịch vào các block trong Blockchain để nhận phần thưởng. Bản chất của việc xác thực giao dịch là giải mã các hàm băm do mạng lưới Bitcoin đề ra, vì vậy, máy nào có sức mạnh giải mã cao hơn sẽ có khả năng trúng phần thưởng cao hơn.

Tuy nhiên, Proof of Work bị cho rằng quá tiêu tốn tài nguyên, đặc biệt là điện. Vì vậy các Blockchain sau này ra đời đã có xu hướng dịch chuyển sang Proof of Stake thay vì Proof of Work như Bitcoin.

Bitcoin Halving

Halving nghĩa là chia đôi: Cứ mỗi 210,000 Block Bitcoin được sinh ra (khoảng 4 năm) thì phần thưởng cho việc đào được từ 1 Block Bitcoin mới sẽ giảm đi một nửa (1/2). Nhờ đó, tổng lượng Bitcoin sinh ra là có giới hạn tiệm cận là 21 triệu BTC.

Bitcoin Halving được xem là một trong những yếu tố giúp Bitcoin giá trị so với các Fiat-currency. Ngoài cơ chế giới hạn tổng cung ở mức 21 triệu BTC và không thể đào thêm, Bitcoin còn trở nên khan hiếm hơn sau mỗi 4 năm.

Đối với các đồng coin mới, cơ chế này có thể không phù hợp vì không ai có nhu cầu nắm giữ, nhưng với Bitcoin thì khác, ngày càng có nhiều tổ chức tài chính, nhà đầu tư nắm giữ và chấp thuận. Vì vậy, cho dù phần thưởng khối của thợ đào giảm, họ vẫn tiếp tục đào vì giá trị mỗi BTC họ nhận được tăng lên.

Các mốc trong Bitcoin Halving:

• Bắt đầu từ 03/01/2009, mạng lưới Bitcoin trung bình cứ mỗi 10 phút đào ra được 50 BTC.
• Bitcoin Halving số 1 (28/11/2012) kể từ đó có 5.250.000 BTC được tạo ra tức là trung bình cứ mỗi 10 phút đào ra được 25 BTC.
• Bitcoin Halving số 2 (09/07/2016) kể từ đó có 2.625.000 BTC được tạo ra tức là trung bình cứ mỗi 10 phút đào ra được 12.5 BTC.
• Bitcoin Halving số 3 (11/05/2020) kể từ đó có 1.312.500 BTC được tạo ra tức là trung bình cứ mỗi 10 phút đào ra được 6.25 BTC.
• Bitcoin Halving số 32 (Dự kiến năm 2140): Sẽ không còn Bitcoin được đào ra thêm.

Bitcoin Halving còn được xem là một indicator giúp dự đoán đỉnh và đáy của Bitcoin qua mỗi chu kỳ.

Điểm khác biệt của Bitcoin

Bitcoin (BTC) là một đồng tiền kỹ thuật số nên nó không có hình dạng. Nó cũng giống tất cả các loại tiền chính thống như USD, Euro, VND… nhưng được mã hóa bằng điện tử. Điều tạo nên sự khác biệt của Bitcoin sẽ nằm ở các yếu tố sau:

Tính phi tập trung

Trong thị trường tài chính tập trung truyền thống (CeFi – Centralized Finance), các loại tiền pháp định như USD, VND, EUR,… sẽ bị kiểm soát bởi các tổ chức như Ngân hàng Trung ương hay chính phủ.

Tuy nhiên, Bitcoin thì không có tổ chức kiểm soát. Thay vào đó, để các giao dịch được thực hiện và xác thực trên Bitcoin blockchain, chúng cần sự đồng thuận của nhiều nút (node) tham gia vào mạng lưới Bitcoin.

Các nút (node) trong mạng lưới sẽ được kiểm soát bởi các cá nhân/tổ chức khác nhau (gọi là thợ đào) và họ nằm ở khắp nơi trên thế giới. Khi hơn 50% số node trong mạng lưới chấp nhận cho một giao dịch, tạo ra sự đồng thuận chung thì giao dịch đó sẽ thành công.

Tính bảo mật

Tính bảo mật của Bitcoin được đảm bảo bởi 2 yếu tố. Một là tính phi tập trung của mạng luới, nếu như muốn hack Bitcoin, bạn cần kiểm soát được 51% Hashrate của mạng lưới Bitcoin tại thời điểm đó. Tuy nhiên điều này là không thể vì chi phí để bạn sở hữu sức mạnh đó sẽ rất cao. Theo ước tính của trang Crypto51, chi phí để tấn công Bitcoin trong 1 giờ là hơn 700,000 USD mà chưa tính những rủi ro khác.

Lý do thứ hai khiến Bitcoin an toàn là nhờ vào thuật toán SHA-256. Đây là thuật toán băm bảo mật dùng để tạo ra các hàm băm không thể bị đảo ngược. Theo tính toán của các chuyên gia từ đại học Sussex, để một máy tính lượng tử có thể phá vỡ Bitcoin trong 1 tiếng thì cần 317 triệu qubit, trong khi máy tính mạnh nhất hiện nay chỉ có 127 qubit.

Đó cũng là lý do một khi đã thực hiện giao dịch trên Bitcoin blockchain, bạn sẽ không thể hoàn tác hay lấy lại tiền vì thông tin lúc này đã được ghi vào Blockchain, sẽ không ai có thể thay đổi hay chỉnh sửa thông tin đó được.

Tính minh bạch

Một trong những đặc điểm ưu việt nhất của Bitcoin so với các loại tiền tệ khác là tính minh bạch. Đối với đồng USD được lưu hành trên thị trường, chúng ta sẽ không thể biết chính xác con số đã được in là bao nhiêu. Tất cả số liệu chỉ được công bố thông qua chính phủ và cũng có sự sai lệch vì không thể kiểm soát tính toàn vẹn của tiền giấy sau thời gian sử dụng.

Tuy nhiên, đối với Bitcoin thì mọi thông tin đều được ghi nhận trên blockchain, blockchain này hoạt động trên công nghệ sổ cái phân tán (giải thích chi tiết ở phần dưới). Điều này đồng nghĩa bất kỳ ai cũng có thể trở thành thợ đào, bất kỳ ai cũng có thể đọc dữ liệu của Bitcoin blockchain.

Phí giao dịch thấp

Mỗi tổ chức sẽ có cách tính khác nhau, tuy nhiên, nếu bạn gửi khoảng 10,000 USD ra nước ngoài, mức phí sẽ không thể thấp hơn 100 USD, chưa kể bạn cần tốn thời gian làm các giấy tờ thủ thục. Đối với Bitcoin thì mức phí chỉ là 1 USD/giao dịch với thời gian chờ là một tiếng đồng hồ.

Đối với số tiền thấp như 10,000 USD, mức phí sẽ không đáng kể. Nhưng thông thường, ngân hàng sẽ tính theo % số tiền bạn cần gửi thay vì tính theo 1 giao dịch như blockchain. Vì vậy, Bitcoin có thể giảm phí giao dịch đáng kể cho người tham gia.

Tính hữu hạn và độ khó để khai thác

Đây là hai đặc tính giúp Bitcoin được xem là Vàng kỹ thuật số. Nếu như Vàng là tài nguyên hữu hạn trên Trái Đất thì Bitcoin cũng chỉ giới hạn ở mức 21 triệu Bitcoin.

Không chỉ là hữu hạn, độ hiếm để khai thác được cả hai tài sản này cũng ngày càng khó hơn. Nếu như trước đây Vàng chưa được nhiều người khai thác, số lượng sẽ nhiều hơn, mức độ cạnh tranh sẽ thấp hơn. Tuy nhiên, khi nhiều người nhận ra tiềm năng hơn và bắt đầu khai thác, số lượng vàng đã giảm đi đáng kể kèm mức độ cạnh tranh cao hơn.

Tương tự như vậy, để đào được Bitcoin, thợ đào phải liên tục nâng cấp máy đào vì độ khó của mạng lưới Bitcoin (Hashrate) đã liên tục tăng kể từ khi Bitcoin được ra mắt. Điều này cũng chứng minh mạng lưới của Bitcoin ngày càng được nhiều người tham gia để khai thác.

Ứng dụng của Bitcoin

• Phương tiện thanh toán

Bitcoin được Nakamoto Satoshi sinh ra để trở thành phương tiện thanh toán ngang hàng. Mặc dù ban đầu Bitcoin là tài sản không có giá trị, nhưng sau hơn 10 năm tồn tại. Ngày càng có nhiều tổ chức chấp nhận Bitcoin làm phương tiện thanh toán.

Ví dụ: Tesla đã từng chấp nhận BTC làm phương tiện thanh toán cho xe hơi, đất nước El Salvador đã chấp nhận Bitcoin làm phương tiện thanh toán hợp pháp.

• Lưu trữ giá trị

Như phía trên Coin98 Insights có đề cập, nhờ vào tính hữu hạn và độ khó để khai thác, Bitcoin được xem như Vàng kĩ thuật số. Vì vậy, Bitcoin cũng được nhiều tổ chức tài chính lớn, các cá nhân giàu có mua và trữ như hoạt động lưu trữ giá trị lâu dài.

• Vay & Thế chấp Bitcoin

Ngoài được sử dụng để thanh toán, Bitcoin đã được nhiều tổ chức chấp nhận làm tài sản thế chấp để nhà đầu tư vay và tối ưu nguồn vốn. Sở dĩ Bitcoin được chấp nhận để làm tài sản thế chấp vì Bitcoin có vốn hóa cao nhất, độ biến động thấp nhất thị trường Crypto và được chấp nhận rộng rãi.

Trong thị trường CeFi có Nexo, DeFi có Aave,… Trong thị trường Crypto, không có hệ sinh thái blockchain nào vắng mặt Bitcoin dù tính ứng dụng DeFi của Bitcoin không cao.

• Giá trị thực của Bitcoin

Tuy nhiên, Coin98 Insights cho rằng các ứng dụng trên không phải là lý do giúp Bitcoin có mức vốn hóa cao như ngày nay vì đa số các ứng dụng trên có hiệu suất không cao. Ví dụ:

• Xét về tính ứng dụng: Bitcoin vẫn còn kém hơn Ethereum trong thị trường DeFi.
• Xét về nhu cầu thanh toán: Các ngân hàng lớn vẫn sử dụng Fiat-currency vì tính tiện dụng và mức độ chấp thuận.
• Bitcoin là tài sản có độ biến động về giá trị cao => Rủi ro cao.

Vậy thì giá trị lớn nhất của Bitcoin là gì? Theo đội ngũ Coin98 Insights, giá trị lớn nhất của Bitcoin chính là giá trị của tính phi tập trung. Đây là một trong những loại tài sản không thể bị kiểm soát hoàn toàn bởi chính phủ, không thể bị ngừng vì một quyết định của một quốc gia.

Ví dụ: Trung Quốc từng cấm Bitcoin và hoạt động đào Bitcoin nhưng Blockchain của Bitcoin vẫn tồn tại và phát triển.

Đối với những tỉ phú hoặc những nhà tài phiệt, những tài sản hữu hạn như Bitcoin, Vàng, Bất động sản mới thật sự là tài sản, còn Fiat-currency thì luôn bị lạm phát. Vì vậy họ chọn Bitcoin làm kênh đầu tư giá trị hoặc là kênh trú ẩn cho sự lạm phát của tiền tệ.

Mặc dù Bitcoin không cầm nắm như Vàng hay có sổ chứng nhận như Bất động sản nhưng đó là lợi thế vì Bitcoin không thể bị làm giả như Vàng, Bitcoin cũng không bị kiểm soát bởi chính phủ như Bất động sản của một quốc gia. Ngược lại, Bitcoin có thể được truy cập ở bất kỳ đâu miễn bạn có kết nối Internet.

Đầu tư Bitcoin

Đào Bitcoin (Bitcoin Mining)

Hình thức đầu tiên giúp các bạn kiếm tiền từ Bitcoin đó là đào Bitcoin (Bitcoin Mining).

Hoạt động đào Bitcoin là hoạt động bạn sẽ trở thành một node của mạng lưới Bitcoin, điều này tương ứng với việc bạn là một thợ đào. Khi thợ đào sử dụng các máy đào coin để giải mã các bài toán và tìm được sự đồng thuận của mạng lưới thì họ sẽ nhận được phần thưởng.

Phần thưởng này đến từ 2 nguồn, nguồn 1 đến từ phí giao dịch của người dùng trả cho mạng lưới, nguồn thứ 2 là block reward từ mạng lưới Bitcoin. Nguồn 1 là nguồn luôn có nếu người dùng thực hiện giao dịch, còn nguồn 2 sẽ giảm dần và hết cho tới năm 2140 (Tìm hiểu thêm ở phần Bitcoin Halving).

Máy đào Bitcoin cũng giống các loại máy đào coin thông thường là có các thông số kỹ thuật.

• Đơn vị đo lường độ khó của mạng lưới để biết được máy bạn có khả năng cạnh tranh và đào được bao nhiêu Bitcoin là Hashrate.
• Vào thời điểm đào Bitcoin, các thợ đào cần giải quyết rất nhiều bài toán và chỉ sau khi tìm ra đáp án thì mới có thể kiếm được Bitcoin. Tất cả những giao dịch trước đó sẽ được lưu trữ tại khu vực chung.
• Các thợ đào tập hợp hash cần thiết từ các kết hợp khác nhau, cho phép truy cập vào các khóa bí mật và các hoạt động giao dịch mới.
• Các thợ đào cần tính toán nhiều chi phí khác: kho bãi, nhân công, sữa chửa, nâng cấp,…

Bên cạnh đầu tư một dàn máy chuyên dụng, bạn cũng có thể đào Bitcoin thông qua hình thức Cloud Mining. Đây là hình thức cho phép bạn mua hashrate hoặc thuê phần cứng ảo để đào Bitcoin mà đỡ đi các chi phí khác.

Mua và nắm giữ Bitcoin – HOLD

Cách thứ hai Coin98 Insights muốn đề cập là mua BTC để nắm giữ lâu dài (HOLD). Hold là hình thức đầu tư Bitcoin dễ nhất vì chỉ cần mua trên sàn nhưng cũng là hình thức khó nhất vì phải có niềm tin lớn với Bitcoin và có độ kiên nhẫn cao.

Về bản chất thì hold Bitcoin là việc người dùng mua Bitcoin ở giá thấp, nắm giữ trong một khoảng thời gian dài chờ đến khi giá tăng cao và bán ra để có lợi nhuận. Quyết định mua bán sẽ dựa vào việc phân tích cơ bản là chính, đánh giá, dự đoán về tương lai dự án chứ không dùng phân tích kỹ thuật.

Trade Bitcoin (BTC)

Trade Bitcoin là một hình thức kiếm lợi nhuận trong một khoảng thời gian ngắn, thường là vài giờ hoặc vài ngày. Điều này tạo ra một nhóm người được gọi là Bitcoin Trader. Họ sử dụng phân tích kỹ thuật để phân tích biểu đồ giá cả của Bitcoin. Với mục đích tìm điểm mua vào với giá thấp và điểm bán ra ở giá cao hơn.

Trade Margin hay còn gọi là giao dịch ký quỹ – đây là một hình thức vay tiền của sàn giao dịch nào đó. Giải thích kỹ thuật một chút thì nó là hình thức sử dụng “đòn bẩy” tài chính là vốn của sàn. Nhờ đó, các bạn sẽ có thêm tiền để giao dịch và mang lại lợi nhuận cao hơn. Và, tất nhiên khi tham gia margin trong trade coin các bạn sẽ bị tính lãi suất vay.

Rủi ro khi đầu tư Bitcoin

Không riêng Bitcoin, Cryptocurrency là thị trường đầu tư có độ rủi ro cao do biến động rất cao. Vì vậy, các bạn chỉ nên đầu tư Cryptocurrency với số vốn nhàn rỗi. Bitcoin đã có lịch sử giá vô cùng “điên rồ” nếu so với các thị trường khác.

• 1/2016-2/2017: $400-$1000/BTC
• 12/2017: Lập đỉnh $17,000/BTC
• 8/2018: Về đáy chu kỳ $3,400/BTC
• 4/2021: Lập đỉnh $63,000/BTC
• 7/2021: Giảm về $31,000/BTC
• 11/2021: Lập đỉnh ATH $67,000/BTC
• 1/2023: Trượt dài về $16,000/BTC

Nếu so với thị trường Chứng khoán hay Hàng hoá, Bitcoin là tài sản vô cùng rủi ro vì biến động cao trong thời gian ngắn. Tuy nhiên nếu so sánh với các Cryptocurrency khác, Bitcoin vẫn là tài sản “an toàn”.

Mua Bitcoin ở đâu?

Mua Bitcoin (BTC) trên sàn giao dịch

Bạn có thể mua Bitcoin trên các sàn giao dịch có hỗ trợ BTC. Chúng ta đều biết có 2 loại sàn giao dịch là DEX (sàn phi tập trung) và CEX (sàn tập trung), ngoài ra còn có sàn OTC,… Đa số các sàn giao dịch đều hỗ trợ Bitcoin, nhưng sàn nào sẽ uy tín và tốt nhất để các bạn giao dịch.

Mua Bitcoin (BTC) thông qua Bitcoin ATM

Bitcoin ATM là một máy Internet cho phép người sử dụng trao đổi Bitcoin và tiền mặt. Nhà cung cấp dịch vụ Bitcoin ATM có thể yêu cầu người dùng xuất trình thông tin liên quan để có thể thực hiện giao dịch trên máy.

Bitcoin ATM không giống như những máy ATM truyền thống, vì nó không kết nối với thẻ ngân hàng và người dùng có thể trao đổi trực tiếp giữa Bitcoin và tiền mặt. Một số máy Bitcoin ATM hai chiều cho phép rút Bitcoin hoặc tiền mặt.

Lưu trữ BTC ở đâu?

Trữ trên sàn

Đa số các sàn giao dịch tập trung (CEX) đều hỗ trợ giao dịch mua bán Bitcoin, vì vậy, bạn cũng có thể lưu trữ Bitcoin trên sàn. Tuy nhiên, đối với các nhà đầu tư có tài sản lớn, trữ tài sản trên sàn là điều không nên.

Trường hợp FTX sụp đổ là minh chứng lớn nhất cho thấy việc trữ trên sàn sẽ để lại rất nhiều rủi ro. Vì vậy các bạn nên lưu trữ bằng các ví Non-custodial (Ví phi tập trung) để được toàn quyền kiểm soát với tài sản của bạn.

Nếu để tài sản trên sàn để tiện trade, các bạn nên chọn các sàn lớn và uy tín như Binance, Bybit, Coinbase, OKX,…

Ví Bitcoin là gì?

Để lưu trữ Bitcoin, người dùng cần chuẩn bị ví Bitcoin. Mỗi ví Bitcoin sẽ bao gồm:

• Một địa chỉ công khai (giống như số tài khoản và tên chủ sở hữu) gọi là Bitcoin Address.
• Một khóa riêng tư (giống như mật khẩu của tài khoản Internet Banking) là Private Key hoặc Passphrase.

Tuy nhiên, điểm khác biệt của ví phi tập trung so với ví được quản lý bởi sàn hay một tổ chức tài chính là ví phi tập trung sẽ không thể khôi phục lại Private key hoặc Passphrase. Do đó hãy nhớ thật kỹ điều này, lưu trữ khóa riêng thật cẩn thận và không tiết lộ cho bất kỳ ai cho dù đó là bên hỗ trợ bạn tạo ví như Metamask, Trust, Coin98, SafePal,…!

Các loại ví Bitcoin uy tín nhất hiện nay

Thực tế thì trong thị trường Crypto có đến 6 thuật ngữ khi nhắc về ví bao gồm Ví Custodial, Ví Non-custodial, Ví Nóng, Ví Lạnh, Ví Cứng và Ví Mềm.

Giống như tài khoản ngân hàng, bạn sẽ thường cân nhắc xem nó có uy tín hay không. Ví Bitcoin cũng thế, bạn cũng cần phải biết được những loại ví nào uy tín để gửi BTC của Coin98 Insights vào. Có 6 thuật ngữ để phân biệt các ví, chia thành 2 đặc điểm.

Theo quyền kiểm soát tài sản:

• Ví non-custodial là loại ví truy cập bằng private key hoặc passphrase. Đối với ví này, nếu bạn mất Passphrase, ứng dụng hỗ trợ tạo cũng không thể hỗ trợ bạn lấy lại tài sản, nhưng loại ví này cho bạn toàn quyền kiểm soát tài sản. Đại diện là Coin98 Super App, Trust, SafePal, Ledger, Trezor…
• Ví custodial là ví của một tổ chức thứ 3 hỗ trợ bạn lưu trữ tài sản, ví sàn là một dạng này. Bạn sẽ đăng nhập bằng email và mật khẩu, nếu mất mật khẩu bạn có thể xác thực để đăng nhập. Tuy nhiên nếu sàn sập, bạn sẽ mất tài sản như trường hợp của FTX. Đại diện là ví sàn Binance, OKX, Bybit, Coinbase,… hoặc các tổ chức lưu ký crypto như BitGo, FreeWallet, Cobo Wallet,…

Theo khả năng kết nối Internet

• Ví nóng (Ví mềm) là các loại ví phần mềm có thể kết nối với Internet như ví phần mềm PC, ví tiện ích mở rộng của trình duyệt, ví web, ví ứng dụng điện thoại. Đại diện cho các ví này là các ví Non-custodial được đề cập phía trên như Coin98, Trust vì hiện tại các dự án đã hỗ trợ nhiều phiên bản như trình duyệt, điện thoại,… nhưng sẽ loại đi ví Ledger hay Trezor vì chúng là ví Non-custodial nhưng là ví cứng (ví lạnh).
• Ví lạnh (Ví cứng) là những ví vật lý có thể cầm được trên tay và không được kết nối với Internet. Thông thường, ví lạnh phù hợp cho nhà đầu tư dài hạn, ít khi phải giao dịch, vì mỗi lần giao dịch là khá tốn công. Nhưng đổi lại, độ an toàn của ví lạnh là cực cao vì khó gặp phải Malware qua Internet. Thông thường các ví ví lạnh (ví cứng) cũng là ví Non-custodial như Ledger, Trezor, SafePal…

Tổng kết

Bitcoin đang là 1 trong những tài sản được nhiều người quan tâm. Mức độ biến động mạnh của BTC biến nó thành kênh đầu tư hấp dẫn với nhiều người, nhưng cũng đem lại rất nhiều rủi ro với những nhà đầu tư non trẻ. Hiểu biết đúng về Bitcoin, cũng như thị trường crypto là cách giúp bạn giảm thiểu rủi ro tốt nhất.

Thông tin trong bài viết không phải là lời khuyên đầu tư. Hoạt động đầu tư tiền mã hóa chưa được pháp luật một số nước công nhận và bảo vệ. Các loại tiền số luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro tài chính.